Wilcza – drewniany kościół św. Mikołaja

Wilcza to niewielka miejscowość z  województwie śląskim, w powiecie gliwickim, w gminie Pilchowice. Pierwsza wzmianka o wsi pochodzi z roku 1486. Zawiera ją dokument, w którym książę Jan V Raciborski potwierdza czynsz z Wilczy dla parafii w Gliwicach. Sama wieś ma prawdopodobnie znacznie starszy rodowód. Co mnie skusiło, żeby pojechać do tej miejscowości? Otóż przyciągnął mnie tam drewniany kościół pw. św. Mikołaja.

Do zabytku można trafić bardzo prosto. Jadąc główną drogą z Rybnika do Gliwic, na skrzyżowaniu z sygnalizacją świetlną w Wilczy, skręcamy w prawo. Po około jednym kilometrze, przy głównej drodze, po lewej stronie zobaczymy kościół. Niestety nie zauważyłem nigdzie parkingu. Ale tuż za kościołem, naprzeciw piekarni, jest miejsce na poboczu gdzie można bezpiecznie zostawić samochód.

 

Pierwszy kościół w Wilczy stanął prawdopodobnie już w XV wieku. Jednak w czasie wojny trzydziestoletniej (1618-1648) spłonął. Kolejny kościół został wybudowany w 1657 roku. Został dość dokładnie opisany w protokołach powizytacyjnych z lat 1679 oraz 1687. Z niewyjaśnionych przyczyn został rozebrany w 1755 roku. Przypuszcza się, że był zbyt mały, aby pomieścić rosnącą liczbę wiernych.

Tego samego roku, tj. 1755 stanął nowy kościół, który istnieje do dnia dzisiejszego. Jego budowniczym był, znany na Śląsku cieśla,  Jakub Sedlaczek z Gliwic. Świątynia składa się z trzech części: prezbiterium, nawy oraz wieży. Prezbiterium, zamknięte trójbocznie, zbudowane jest na planie prostokąta. Od strony północnej przylega do niego mała zakrystia. Szersza od prezbiterium nawa, zbudowana jest na planie zbliżonym do kwadratu. Od strony południowej znajduje się mała kruchta, która pełni rolę bocznego wejścia. Wieża, przylegająca do nawy od strony zachodniej, posiada ściany pochyłe. Poprzez dobudowaną do niej kruchtę prowadzi główne wejście do kościoła. Zarówno prezbiterium jak i nawa otoczone są sobotami.

Kościół jest orientowany, czyli z prezbiterium zwróconym na wschód. Świątynia, o konstrukcji zrębowej, rozświetlona jest sześcioma, zamkniętymi półokrągło, oknami. Dwa z nich znajdują się w prezbiterium, pozostałe w nawie głównej. Kościół, od sobót po dach, jest oszalowany deskami. Nakryty jest dachem typu siodłowego, dwukalenicowym, pokrytym gontem. Dach nad prezbiterium jest wyraźniej niższy od dachu nakrywającego nawę. Wieża, konstrukcji słupowej, kryta jest gontem. Rozświetlają ją małe okienka osłonięte pulpitowymi daszkami.W 1927 roku na dachu nawy dobudowano małą wieżyczkę na sygnaturkę.

Nie tylko z zewnątrz kościół warty jest zobaczenia. Również wnętrze, utrzymane w stylu barokowym, robi wrażenie. Najcenniejszym chyba zabytkiem jest ołtarz główny, pochodzący z XVII wieku. Obraz w nim się znajdujący, nieznanego autora, również datowany jest na wiek XVII. Przedstawia patrona kościoła, św. Mikołaja. Przeniesiony został z Gorzyc, prawdopodobnie w 1778 roku, po pożarze, który strawił kościół i część Gorzyc. W górnej części ołtarza znajduje się obraz MB Częstochowskiej z 1946 roku, którego autorem jest Franciszek Habrowski. W ołtarzu znajdują się również dwie rzeźby, ustawione obok obrazu św. Mikołaja. Ta z prawej przedstawia św. Piotra, ta z lewej św. Pawła. W prezbiterium to nie jedyne figury. Po obydwu stronach ołtarza odnajdziemy rzeźby wyobrażające Gorejące Serce Pana Jezusa (po lewej) oraz Matki Bożej Niepokalanie Poczętej. Ponadto na lewej ścianie  prezbiterium wiszą rzeźby św. Antoniego z Dzieciątkiem oraz Matki Boskiej Fatimskiej. Na prawej ścianie zobaczymy św. Jana Chrzciciela oraz św. Floriana. Niestety nie wiem z jakiego okresu pochodzą te rzeźby oraz kto jest ich autorem. Prezbiterium od nawy odgradza barokowa XVIII-wieczna balustrada.

 

Na uwagę zasługują również dwa barokowe ołtarze boczne. Pochodzą one z pierwszej połowy XVIII wieku. W lewym ołtarzu, znajduje się obraz przedstawiający Świętą Rodzinę. Pochodzi z XIX wieku, jego autor pozostaje nieznany. W zwieńczeniu ołtarza znajduje się rzeźba przedstawiająca św. Jerzego. Pochodzi ona z pierwszej połowy XVIII wieku. Całość zdobią rzeźby aniołów.

Z kolei obraz w prawym ołtarzu przedstawia Matkę Bożą Różańcową z Dzieciątkiem. Został namalowany w 1882 roku przez nieznanego artystę. Ołtarz wieńczy rzeźba św. Michała Archanioła pochodząca z pierwszej połowy XVIII wieku. Podobnie jak pierwszy ołtarz, również ten zdobią rzeźby aniołów.

 

Na co jeszcze warto zwrócić uwagę w kościele św. Mikołaja? Otóż na lewej ścianie nawy znajduje się obraz ludowo-barokowy przedstawiający Matkę Boską Frydecką (na kolumnie). Adorowana jest przez św. Andrzeja oraz św. Jadwigę Śląską. U stóp kolumny klęczy rodzina fundatora. Obraz pochodzi z 1709 roku, ufundowany został przez Andrzeja Kuźmę i jego rodzinę. W dolnej części obrazu znajduje się napis w języku morawskim. Nie jest znana historia pojawienia się tego dzieła w Wilczy.

Na prawej ścianie nawy, znajduje się obraz św. Izydora Oracza. Niestety nie wiem, kto jest jego autorem i z jakiego okresu pochodzi. Warto jeszcze zwrócić uwagę na barokową ambonę. Wejście na nią znajduje się w zakrystii. W kościele widoczny jest tylko kosz ozdobiony wizerunkami czterech ewangelistów.

Cennym zabytkiem są piękne barokowe organy z uszami. Ozdobione są promieniującym Okiem Opatrzności. Pochodzą z XVII wieku. Ufundowane zostały przez rodzinę Węgierskich, dawnych właścicieli tych ziem. Pierwotnie znajdowały się w Pilchowicach. Do Wilczy zostały przeniesione w 1913 roku.

 

Kościół pw. św. Mikołaja w Wilczy jest bardzo piękny. Może się poszczycić cennymi, barokowymi zabytkami. Zachęcam wszystkich do jego odwiedzenia. Warto udać się do tej małej miejscowości w powiecie gliwickim, aby na własne oczy zobaczyć ten piękny zabytek budownictwa drewnianego. Ja będę na pewno tam wracał. POLECAM!!!

 

Dodaj komentarz