Pocysterski kościół WNMP w Jemielnicy

Jemielnica to wieś położona w województwie opolskim, w powiecie strzeleckim. Pierwsze wzmianki o miejscowości pochodzą z 1225 roku. Pod koniec XIII wieku osiedli tutaj Cystersi. To oni wybudowali, na przełomie  XIII i XIV wieku, obecny kościół parafialny. I właśnie ten zabytek chciałbym w tym poście przybliżyć. 

Kościół został wybudowany przy wsparciu finansowym księcia opolskiego Bolka I oraz jego syna Alberta Strzeleckiego. Na przestrzeni wieków, wielokrotnie ucierpiał w wyniku licznych pożarów, a także był grabiony i dewastowany podczas wojen, które przetaczały się przez śląską ziemię. Jednakże po każdej katastrofie był odbudowywany i rozbudowywany. Największy pożar dotknął świątynię 13 kwietnia 1733 roku, kiedy to prawie doszczętnie spłonęła. Ówczesny opat szybko zabrał się za jej odbudowę oraz rozbudowę. Wtedy też została wzniesiona wieża. Dzisiejsza bryła kościoła swój wygląd zawdzięcza właśnie owej XVIII-wiecznej odbudowie.  

Do kościoła przylegają dawne budynki klasztorne. Całość otoczona jest murem i nie można dokładnie przyjrzeć się budowli z każdej strony. Tylko od strony północnej istnieje możliwość wejścia do przykościelnego ogrodu. Znajduje się tam XVIII-wieczna słupowo-latarniowa kapliczka poświęcona św. Wojciechowi.  W jej górnej części umieszczone zostały cztery sceny z życia męczennika (m.in. przybycie na dwór Bolesława Chrobrego, czy śmierć świętego). 

Od strony południowej do kościoła przylegają budynki dawnego klasztoru oraz staw. Zbiornik wodny można swobodnie obejść dookoła, teren jest zadbany. Na wodzie uwagę przyciąga wiklinowa postać cysterskiego zakonnika stojącego w łodzi. 

Od strony południowej na uwagę zasługuje brama prowadząca na teren opactwa. Znajduje się w niej herb cysterski z literami MORS, odwołujący się do francuskiego klasztoru w Morimond, skąd zakonnicy przybyli, najpierw do Jędrzejowa, potem do Rud i Jemielnicy. 

Do kościoła wchodzi się przez kruchtę znajdującą się w wieży. W przedsionku kościoła warto zwrócić uwagę na grupę ukrzyżowania z XVII/XVIII wieku. 

Wnętrze kościoła ma charakter trójnawowej bazyliki. Nawa główna ma 42 m długości oraz 16 m wysokości. Wszystkie trzy nawy przykryte są sklepieniami krzyżowo-żebrowymi. Wyposażenie kościoła w całości zostało wykonane z drewna lipowego. 

Nawa, w swojej wschodniej części, przechodzi w prezbiterium. A tam, uwagę zwraca ołtarz główny, wysoki na 16 m i szeroki na 10 m. Pochodzi z 1734 roku, a  jego twórcą jest Michael Kössler z Niemodlina. Centralne miejsce zajmuje obraz przedstawiający Wniebowzięcie Najświętszej Marii Panny. Jego autorem jest Georg Wilhelm Neunhertz, wnuk słynnego śląskiego malarza epoki baroku, Michaela Willmanna. W zwieńczeniu ramy obrazu, został umieszczony herb opata, Ludwika Herde, który odbudował kościół po pożarze  w 1733 roku.. Poniżej obrazu znajduje się  obrotowe tabernakulum, które wieńczy figura św. Józefa z Dzieciątkiem. Ołtarz zdobią cztery, duże figury świętych. Od lewej są to: św. Benedykt, św. Jakub Starszy, św. Jadwiga Śląska i św. Bernard. 

W drugiej kondygnacji ołtarza zostało umieszczone figuralne przedstawienie Trójcy Świętej. Po prawej Bóg Ojciec trzymający glob ziemski, po lewej Syn Boży trzymający krzyż, a nad Nimi Duch Święty w postaci gołębicy. Na cokołach zostały umieszczone dwie figury świętych: po lewej św. Floriana, po prawej św. Stanisława ze Szczepanowa. Ołtarz wieńczy figura św. Michała Archanioła. 

W prezbiterium warto jeszcze zwrócić uwagę na dwa duże obrazy. Obraz po lewej stronie przedstawia św. Benedykta z Nursji, autora reguły benedyktyńskiej. Na obrazie po prawej stronie uwieczniono św. Bernarda z Clairvaux, opata cysterskiego zakonu w Clairvaux. 

W nawie głównej umieszczono jedenaście ołtarzy bocznych. Na szczególną uwagę zasługują te stojące przy prezbiterium. Datowane są na rok 1740. Po lewej stronie umieszczono ołtarz z obrazem św. Benedykta z Nursji oraz rzeźbami św. Piotra i św. Pawła. Po prawej stronie znajduje się ołtarz z obrazem św. Bernarda z Clairvaux i figurami św. św. Romualda i św. Benedykta. 

Kolejne ołtarze boczne zostały umieszczone przy każdym filarze kościoła. Prawdopodobnie wszystkie (sześć na pewno) wykonał Johann Georg Lehner w latach 1763-1767. I tak z lewej strony, przy pierwszym filarze, umieszczono ołtarz św. Jadwigi. Autorem obrazu jest Michael Willmann. Ołtarz zdobią rzeźby św. Tekli i św. Otylii. Przy drugim filarze znajduje się ołtarz św. Jakuba Apostoła, z figurami św. Andrzeja i św. Judy Tadeusza. Autorem obrazu również jest M. Willmann. Przy pozostałych filarach możemy dostrzec m.in. ołtarz św. Sebastiana z rzeźbami św. Rocha i św. Augustyna (autor obrazu M. Willmann), ołtarz z obrazem Matki Boskiej z Dzieciątkiem z figurami św. Łucji i św. Doroty (autor obrazu M. Willmann) czy ołtarz św. Antoniego z rzeźbami św. Franciszka z Asyżu o św. Franciszka Salezego. 

W nawie głównej warto jeszcze zwrócić uwagę na ambonę pochodzącą z lat 1648-1655. Ale na szczególną uwagę zasługuje figura Chrystusa Ecce Homo znajdująca się z tyłu kościoła, przy piątym filarze. Pochodzi z 1740 roku, zaś jej autorem jest Jan Melchior Östereich. Ponadto na ścianach wiszą liczne obrazy, którym warto bliżej się przyjrzeć. Na uwagę zasługuje zwłaszcza sześć obrazów z cyklu Maryjnego, jak Zwiastowanie, czy Nawiedzenie św. Elżbiety. 

Obie nawy boczne zakończone są kaplicami. W nawie południowej znajduje się kaplica Najświętszej Marii Panny. Ołtarz zdobią figury św. Joachima i św. Anny. Obraz w nim się znajdujący pochodzi z 1781 roku, jego autorem jest Michael Steinzer.  

Nawa północna zakończona jest owalną, barokową kaplicą św. Józefa. Przy wejściu do kaplicy warto zwrócić uwagę na zabytkową, XVIII-wieczną chrzcielnicę.

W kaplicy znajdują się trzy ołtarze. Główny, z obrazem Świętej Rodziny autorstwa Michaela Willmanna oraz figurami świętych: z lewej – Jana Chrzciciela, z prawej – Jana Ewangelisty. Ołtarz z lewej strony, poświęcony został św. Barbarze, która została uwieczniona na obrazie. W zwieńczeniu znajduje się obraz przedstawiający Matkę Boską z Duchem Świętym. Ołtarz z prawej stanowi Grupa Ukrzyżowania na tle malowidła przedstawiającego Jerozolimę z przełomu XVII i XVIII wieku. 

W kaplicy jednak należy przede wszystkim zwrócić uwagę na polichromię pokrywającą sklepienie. Malowidło jest dziełem Johanna Wolfa z Krnova i powstało ok. 1756 roku. Pośrodku został umieszczony św. Józef z Dzieciątkiem w otoczeniu aniołów. Nad nim znajduje się Bóg Ojciec i Duch Święty. Wokół zaś, na tle architektury, artysta umieścił osoby różnych narodowości oraz z różnych epok. 

Warto zajrzeć do Jemielnicy, a przy okazji zwiedzić pocysterski kościół. Świątynia jest zamknięta, więc tylko przed lub po mszy jest okazja zajrzeć do środka i nacieszyć oczy tamtejszymi dziełami sztuki. Naprawdę warto. POLECAM!!!

Jedna myśl na temat “Pocysterski kościół WNMP w Jemielnicy

  1. Wszystko prawdą ale klimat i atmosfera spotkania z Tym który Jest – niepowtarzalna.
    Moi przodkowie przybyli tam z Cystersami jako potażnicy i ochrona. Inna część rodziny pojechała na północ z Kartuzami. Boże dziękujemy i daj mądrość i moc byśmy mogli dalej rozwijać kulturę tej ziemi . ❤️

Dodaj komentarz