Brzesko to malutka wieś w woj. zachodniopomorskim, w pow. pyrzyckim, w gminie Pyrzyce. Wykopaliska potwierdzają istnienie w tym miejscu osady już w IX wieku. W źródłach historycznych pojawia się jednak dopiero w XII wieku, co nie przeczy znaczenie wcześniejszym jej początkom. Niezwykle cennym zabytkiem na jej terenie jest średniowieczny kościół pw. Narodzenie NMP.
Świątynię wzniesiono ok. 1300 roku z ciosów granitowych i nieobrobionych kamieni polnych na planie prostokąta. Po raz pierwszy w źródłach pisanych wzmiankowana była w 1303 roku. Nieco później została dobudowana drewniana wieża, nietypowo ulokowana po północnej stronie budowli, w jej wschodnim narożniku. W 1808 roku spłonęła, jej pozostałości rozebrano. W latach 1814-1817 postawiono nową, murowaną z cegły, wolnostojącą dzwonnicę wg projektu Karla Friedricha Schinkla. Na przestrzeni wieków kościół podlegał licznym przebudowom, m.in. zmieniono formę okien na zamknięte łukiem pełnym, dobudowano od strony południowej zakrystię.
W 1992 roku kościół uzyskał status Sanktuarium Maryjnego (Sanktuarium Matki Boskiej Brzeskiej).
Prawdziwe skarby kryją się wewnątrz kościoła. Niezwykle cennym zabytkiem jest późnogotycki ołtarz w formie tryptyku z XVI wieku, przekształcony w 1613 roku. Jego centralne miejsce zajmuje gotycka figura Madonny z Dzieciątkiem datowana na XV wiek. Prawdopodobnie jest to kopia kamiennej rzeźby Maryi z katedry w Lubece. Maryja na lewej ręce trzyma Dzieciątko Jezus, które trzyma złote jabłko, symbol władzy nad światem, w prawej berło, również symbol władzy królewskiej. Jej głowę zdobi korona. Na szacie widnieje data renowacji – 1613 rok. Maryję otaczają cztery święte dziewice, również ukoronowane. Po lewej św. Barbara, poniżej św. Małgorzata, z prawej strony u góry św. Katarzyna, poniżej św. Dorota. Skrzydła tryptyku zdobią figury dwunastu apostołów. Po drugiej stronie skrzydeł znajduje się osiem malowideł przedstawiających mękę Chrystusa, których niestety nie miałem okazji oglądać. Ołtarz wieńczy postać Chrystusa Zmartwychwstałego, po którego bokach zostały przedstawione alegorie Wiary (po lewej anioł trzymający krzyż) oraz Nadziei (po prawej anioł trzymający kotwicę). Ponad Chrystusem Zmartwychwstałym umieszczony został gotycki krzyż z przełomu XIV i XV wieku, na którego ramionach można dostrzec symbole trzech ewangelistów: św. Mateusza, św. Łukasz i św. Jana. Poniżej nastawy ołtarzowej, na predelli, znajduje się płaskorzeźba przedstawiająca Ostatnią Wieczerzę.
Kolejnym elementem, na który warto zwrócić uwagę, jest renesansowa ambona, wykonana przez Michała Haentza z Choszczna w 1612 roku. Kosz ambony zdobią podobizny czterech ewangelistów. Pod każdym z nich, wypisany jest cytat ze Starego Testamentu. Baldachim zdobi malowidło Chrystusa Zbawiciela Świata oraz cztery główki uskrzydlonych puttów.
Uwagę zwracają również fragmenty polichromii ściennych datowane na początek XVII wieku. Zostały odsłonięte w 1897 roku.
Z końca XVII wieku pochodzi siedem obrazów eksponowanych obecnie na parapecie chóru muzycznego. Jeden z nich przedstawia Sąd Salomona, inne m.in. żaglowiec na morzu czy Samsona walczącego z lwem.
Największe wrażenie robi jednak drewniane sklepienie. Wykonał je w 1697 roku Michał Pahl, uczeń młynarski. Jego autoportret wraz z godłem, na którym znajduje się koło młyńskie, siekiera, cyrkiel i młot, wisi na parapecie chóru. Znajdujący się na nim napis głosi: „Michał Pahl, uczeń młynarski ozdobił ten kościół robotą ciesielską, stolarską i rzeźbiarską w roku 1697”. Strop jest bogato rzeźbiony ornamentem roślinnym oraz pokryty polichromią. Malowidła przedstawiają anioły na tle skłębionych obłoków. Anioły zostały ukazane w locie z różnymi instrumentami muzycznymi, szarfami z napisami oraz innymi przedmiotami. Łącznie jest ich kilkadziesiąt. W ostatnich latach sklepienie zostało odrestaurowane. Robi niesamowite wrażenie.
Kościół pw. Narodzenia NMP w Brzesku zachwyca niezwykle bogatym wystrojem. Pięknie łączy elementy gotyckie, renesansowe i barokowe. Nie wiem, czy w którymś jeszcze kościele w Polsce znajduje się tak efektowne drewniane sklepienie. Myślę, że ta świątynia warta jest zobaczenia. POLECAM!!!
