Barokowy kościół pw. św. Mikołaja i św. Franciszka Ksawerego w Otmuchowie

W Otmuchowie, miejscowości położonej w województwie opolskim, w powiecie nyskim, na szczególną uwagę zasługuje kościół pw. św. Mikołaja i św. Franciszka Ksawerego. Obecną świątynię, na miejscu wcześniejszych, wybudowano pod koniec XVII wieku. Jej poświęcenie miało miejsce w 1693 roku. Fundatorem był biskup wrocławski, Franciszek Ludwik von Neuburg. Kościół, wybudowany na wzgórzu, widoczny jest już z daleka. 

Kościół posiada nietypowe ułożenie, bowiem prezbiterium zwrócony jest na zachód, a nie jak to zazwyczaj ma miejsce, na wschód. Usytuowana od wschodu dwukondygnacyjna fasada, rozczłonowana jest pilastrami. Po bokach znajdują się dwie wieże, nakryte baniastymi hełmami z latarniami. Wieże liczą sobie po 47 metrów wysokości. Główne wejście do kościoła poprzedza portal, nad którym znajduje się herb fundatora, biskupa Franciszka Ludwika, podtrzymywany przez dwa lwy. Poniżej herbu umieszczona została inskrypcja: „Boskim cudotwórcom, biskupowi Mikołajowi z Myry i Franciszkowi Ksaweremu, apostołowi krajów hinduskich wzniósł tenże Dom Boży od postaw w roku 1693 najczcigodniejszy i najdostojniejszy książę i pan, Franciszek Ludwik, biskup wrocławski, palatyn reński, książę Bawarii, Juellich, Cleve, Bergu, hrabia w Valdenz, Spanheim, Mark, Revensberg i Mors, pan na Ravenstein.” 

W niszach, po obu stronach herbu umieszczone zostały figury świętych: z lewej św. Tomasza, z prawej św. Andrzeja. Nad nimi, jakby piętro wyżej, znajdują się dwie kolejne rzeźby przedstawiające św. Piotra z lewej i św. Pawła z prawej. Natomiast szczyt fasady wieńczy posąg św. Mikołaja błogosławiącego miasto.

Kiedy byłem w Otmuchowie, obowiązkowym punktem zwiedzania miasta był kościół pw. św. Mikołaja i św. Franciszka Ksawerego. Ta barokowa, trójnawowa świątynia z transeptem (nawa poprzeczna), posiada jedno z najpiękniejszych na Opolszczyźnie wnętrz sakralnych. Dlatego nazywana jest perłą śląskiej architektury.

W prezbiterium, zakończonym absydą, znajduje się ołtarz główny z przełomu XVII i XVIII wieku. Jego twórcą był prawdopodobnie Jan Weinmann. Zbudowany jest z kolumn ze stiuku w porządku korynckim, podtrzymującymi gzyms, na którym opiera się łuk wieńczący ołtarz. Na stole ołtarzowym stoi tabernakulum, zbudowane z małych kolumn podtrzymujących rzeźbiony baldachim. Na baldachimie umieszczono Baranka Bożego. Po bokach tabernakulum znajdują się rzeźby dwóch aniołów adorujących Baranka. Bardzo cennym zabytkiem jest obraz, znajdujący się w ołtarzu, z 1696 roku. Jego autorem jest Michael Willmann. Dzieło przedstawia patrona kościoła, św. Mikołaja z Miry, błogosławiącego rozbitków. W prezbiterium na uwagę zasługuje również fresk na sklepieniu, największy w całym kościele, autorstwa Karola Dankwarta.

W prezbiterium warto jeszcze zwrócić uwagę na stalle, ozdobione płaskorzeźbami. Stalle to ławki ustawione przy bocznych ścianach prezbiterium, często bogato zdobione, poprzedzielane na pojedyncze siedziska. Również drzwi prowadzące do zakrystii ozdabiają piękne płaskorzeźby. Na uwagę zasługuje także loża kolektorska, zwieńczona herbem fundatora świątyni, biskupa wrocławskiego von Neuburga.

Kiedy zajrzycie do kościoła w Otmuchowie, spojrzyjcie na sklepienia. Zauważycie tam piękne freski, których autorem jest Karol Dankwart, nadworny malarz króla Jana III Sobieskiego. Ten artysta zdobił również kościoły w Krakowie, Nysie, na Jasnej Górze i wiele innych.

Malowidła umieszczone w medalionach po środku nawy, przedstawiają sceny z życia Jezusa, po bokach, sceny z życia patronów kościoła: po południowej legendy o św. Mikołaju, po północnej o św. Franciszku Ksawerym. Możemy znaleźć takie sceny jak: Zmartwychwstania Chrystusa, Maria z Dzieciątkiem na tronie, adoracja boskiego Dzieciątka, święty Franciszek Ksawery pomaga w niebezpieczeństwie ognia, święty Franciszek Ksawery przed królem pogańskim, święty Mikołaj uzdrawia dzieci i wiele innych.

Bardzo piękna, bogato rzeźbiona jest ambona, pochodząca z czasów budowy kościoła. Została wykonana prawdopodobnie przez otmuchowskiego rzeźbiarza Jana Józefa Weissa. Jej balustradę zdobią płaskorzeźby czterech ewangelistów. Na baldachimie natomiast umieszczono rzeźbę Zbawiciela trzymającego w ręku kulę ziemską. Poniżej zaś umieszczono rzeźby czterech wielkich doktorów kościoła: św. Ambrożego, św, Grzegorza Wielkiego, św. Hieronima oraz św. Augustyna.

Kościół posiada osiem kaplic, cztery po stronie południowej i cztery po stronie północnej. W każdej z nich znajdują się piękne ołtarze boczne. Do części z nich, jak np. w kaplicy św. Jana Chrzciciela, a także św. Franciszka Ksawerego, obrazy namalował Michael Willmann. Mnie najbardziej zachwycił ołtarz Krzyża Świętego, którego twórca jest nieznany. Duża liczba rzeźb otacza Krzyż, znajdujący się w centrum ołtarza. Pod krzyżem, naturalnej wielkości, postawiono figury Matki Bożej i św. Jana.  Aniołowie trzymają w rękach narzędzia męki, zaś św. Magdalena zanurza palce we Krwi Pańskiej. W podobnym stylu utrzymany jest ołtarz w kaplicy Marii Panny. Późnogotycka rzeźba Matki Boskiej w nim się znajdująca, pochodzi z ok. 1500 roku.

W kościele warto zwrócić również uwagę na liczne rzeźby zdobiące m.in filary. Nie mogło tutaj zabraknąć, niezwykle popularnego na Śląsku, św. Jana Nepomucena.

Jeśli będziecie w Otmuchowie, zajrzyjcie do kościoła św. Mikołaja i św. Franciszka Ksawerego. Świątynia jest dostępna również poza godzinami nabożeństw. Można ją spokojnie, bez pośpiechu zwiedzić. Polecam wszystkim, nie będziecie zawiedzeni. 

Dodaj komentarz